Shopping Cart
2,5 miljoen mensen in Nederland zijn laaggeletterd. Nederland telt 10,9 miljoen inwoners van 16 tot 65 jaar. Hiervan zijn er ongeveer 1,3 miljoen laaggeletterd (11,9 procent), waarvan 300.000 zeer laaggeletterd (2,8 procent). Daarnaast zijn 250.000 inwoners analfabeet.
Twee op de drie laaggeletterden is autochtoon Nederlander; één op de drie heeft een niet-westerse achtergrond. Laaggeletterdheid komt relatief vaker voor onder laagopgeleiden, ouderen en niet-westerse eerste generatie migranten. Laaggeletterden hebben moeite met lezen en schrijven op basaal niveau.
13,8% van de 15-jarige leerlingen in Nederland heeft grote moeite met het begrijpen van hun schoolboeken. Deze groep loopt het risico om op latere leeftijd onder de noemer ‘laaggeletterd’ te vallen. 42% van de mensen die alleen lager onderwijs gevolgd hebben, is laaggeletterd. Dit percentage neemt sterk af naarmate het onderwijsniveau stijgt.
Laaggeletterdheid Rotterdam
De laaggeletterdheid in de gemeente Rotterdam ligt in 2012 met 21% van het aantal 16-65-jarigen ruim hoger dan landelijk (11,9%). Het gaat om circa 80.000-96.500 laaggeletterden. Ten opzichte van de arbeidsmarktregio Rijnmond (16%) is het aandeel laaggeletterden in de gemeente Rotterdam ook hoger. Landelijk wordt er voor het inzichtelijk maken van regionale verschillen tussen gemeenten onderscheid gemaakt in een vijftal klassen: lager, enigszins lager, gemiddeld, enigszins hoger en hoger. De laaggeletterdheid van de gemeente Rotterdam kan op basis van deze indeling getypeerd worden als ‘hoger’. (Bron: Factsheet Laaggeletterdheid in Rotterdam.)
Gevolgen laaggeletterdheid
Niet alle laaggeletterden ervaren dat zij een probleem hebben met lezen, schrijven, rekenen of het gebruiken van informatie, en het merendeel van de laaggeletterden participeert op de arbeidsmarkt. Uit onderzoek blijkt echter dat laaggeletterden minder vaak betaald werk hebben, minder vaak maatschappelijk actief zijn, een lager inkomen hebben en vaker te maken hebben met gezondheidsproblemen.
De arbeidsmarkt doet een sterk beroep op geletterdheid. Doordat werkgevers hogere eisen stellen, digitalisering en automatisering lopen laaggeletterden meer risico op (langdurige) werkloosheid en uitsluiting van de arbeidsmarkt, en zijn daardoor vaker aangewezen op een vervangend inkomen. Dit heeft gevolgen voor het sociaal beleid.
Taalniveau aanpassen aan doelgroep
In Nederland komt 60% van de bevolking niet verder dan taalniveau B1. Het eindniveau van een inburgeringscursus is ook ongeveer B1. Veel communicatie geschiedt echter op niveau B2 of C1. De gemiddelde Nederlander heeft hier vaak al moeite mee, laat staan laaggeletterden.
Wel of niet aanpassen?
Vraag je allereerst af of alle informatie zich wel leent om toegankelijk gemaakt te worden voor de laaggeletterde doelgroep. Hierbij kunnen de volgende overwegingen in ogenschouw worden genomen:
* Complexe en/of gedetailleerde informatie is niet altijd dusdanig te versimpelen dat het geschikt is voor laaggeletterden. Bijvoorbeeld bij terminologie die binnen het thema zeer gangbaar is, maar waarvan de conceptuele inhoud veel laaggeletterden ontgaat. Of bij procedures waarin specifieke voorwaardelijkheden een uitkomst bepalen. Dit type informatie is moeilijker in een eenvoudige taal op te schrijven.
* Veel laaggeletterden zijn eraan gewend om voor het regelen van zaken te vertrouwen op iemand uit de directe omgeving: een partner, familielid of kennis. Zij hebben angst fouten te maken vanwege mogelijke gevolgen.
Het is dus goed mogelijk dat ze e zelf niet eens aan beginnen.
* Een deel van de laaggeletterden heeft al moeite met het formuleren van een probleem/zoekvraag en het vinden/kiezen van een informatiebron. Ze zijn niet goed in staat om op basis van een informatiebehoefte een zoekdoel vast te stellen. De kans dat deze mensen je website vinden door middel van inhoudelijke zoekacties, is dus niet zo groot.
Handleiding communiceren met laaggeletterden
Voor het offline en online communiceren met laaggeletterden gelden eigenlijk totaal andere ‘regels’ dan voor het communiceren met niet-laaggeletterden. Wil je graag weten hoe je dit het beste kunt doen? Download dan hier de handleiding vol met tips en adviezen die ik voor je heb geschreven.